‘Ik stop ermee! Ik ben zo klaar met jou; altijd met je gemopper en commentaar op mij.’ Ze breekt in tranen uit. ‘Ach mens!’ Dat is het enige repliek wat haar echtgenoot haar geeft en hij kijkt met een verwrongen gezicht van woede naar de vloer. Ik ben toeschouwer van een echtelijke twist van meneer en mevrouw B. Beide de zeventig al gepasseerd en getrouwd in een tijd dat het huwelijk nog behoorlijk hoog in het vaandel stond. Afzonderlijk heb ik ze al meermalen gezien en hebben ze hun frustratie over hun wederhelft naar mij geuit. Vandaag vonden ze het tijd om beiden bij mij langs te komen. Plots ben ik verworden tot relatietherapeut. Ik sus, stel gerust en vraag wat ze willen. Een duidelijk antwoord volgt er niet. Twintig minuten later verlaten ze de spreekkamer. Heb ik voldaan aan wat ze verwachtten? Heb ik aan kunnen sluiten bij hun gevoel en onderliggende wensen?
Was de weerspiegeling van onze emoties maar zo gemakkelijk als de emoticons op de whatsapp. Een smile wanneer we blij zijn, een treurig gezichtje wanneer we verdrietig zijn, enzovoort. Toch kunnen we niet zonder het face to face contact waarin onze non verbale signalen soms veel meer zeggen dan woorden of geschreven tekst ooit zullen doen. Ze verraden soms de waarheid wanneer we zeggen dat we gelukkig zijn terwijl er een traan in de ooghoek ontstaat of wanneer we ons stoer voordoen maar het klamme, zweterige handje de angst doet spreken.
In de dagelijkse praktijk probeer ik aan te sluiten bij die emoties. De vraag achter de vraag en het daarbij horende gevoel is mijn eeuwige zoektocht. Boosheid wordt gesust, verdriet begrepen, angst getemperd en geluk beaamd. Zelf probeer ik in dit alles neutraal te blijven. Mijn emoties zijn in minder belangrijk. Ik voel ze wel maar ze hebben een gepaste afstand. Vaak lukt me dat. Maar niet altijd.
Ik leg een huisbezoek af bij mevrouw V. De laatste. Haar echtgenoot opent de deur en de tranen schieten hem in de ogen zodra hij mij ziet.
‘Het is gebeurd dokter.’ Ik moet even slikken. Mevrouw V was al enige tijd ziek en heeft na een lang ziektebed de strijd verloren van borstkanker. Binnen zitten meer familieleden. Ik condoleer en probeer een luisterend oor te bieden. Inwendig voel ik me echter ook verdrietig. Na een dergelijk lange begeleiding ontstaat er toch ook een band. Raak niet te betrokken wordt er altijd gezegd, houdt professionele afstand ook uit bescherming voor jezelf. Voor je eigen gevoel. Helemaal waar maar soms zijn emoties gewoon daar, ook als zorgverlener. Met een brok in de keel verlaat ik het huis van mevrouw V. Op naar de volgende visite. Een kraamvisite.
Hoe weerbarstig kan het leven zijn.